Warto zobaczyć - Zabytki

Obiekty jakie powinieneś koniecznie odwiedzić będąc w Krynicy i okolicach to:

Pijalnia Główna - przy deptaku, która jest otwarta codziennie w godz. 6:30-18:00 (kontakt +48 18 477 74 32 ) Oferuje ona takie wody mineralne jak:
  • Jan
  • Słotwinka
  • Tadeusz
  • Zdrój Główny
  • Zuber

Wcześniej w tym miejscu znajdowała się pijalnia zaprojektowana przez Feliksa Księżarskiego. Wybudowano ją nad "Zdrojem Głównym" w roku 1869 a rozebrano 1969.Nowa pijalnia została udostępniona dla kuracjuszy w 1971 r. Powierzchnia ogólna pomieszczeń wynosi 4.540 m2 (dla porównania powierzchnia starej Głównej Pijalni wynosiła mniej bo 756 m2). W roku 2014 pijalnia przeszła remont kapitalny.

Pijalnia "Mieczysław"

W Starym Domu Zdrojowym.
Czynna w godz. 10:00-18:00

Tylko woda Mieczysław

Pijalnia "Jana"

Na terenie Parku Zdrojowego, u podnóża Góry Parkowej.
Czynna w godz. 10:00-14:00, 14:30-18:00,
poza sezonem 10:00 – 13:00

Wody mineralne:

  • Jan
  • Józef - tylko w tej pijalni

Niegdyś w tym miejscu znajdowały się dwa osobne pawilony nad każdym ze źródeł. W 1933 roku zbudowano obecną pijalnię kryjąc obydwa źródła. Zdrój "Józefa" pierwotnie zwał się zdrojem Dudzika 1, od nazwiska właściciela zdroju. Źródło zostało zakupione przez Zarząd Zdrojowy w 1880 roku. Otrzymał nową nazwę na cześć dr Józefa Merunowicza, ówczesnego kierownika Departamentu Sanitarnego Namiestnictwa we Lwowie, bardzo dbającego o rozwój Krynicy. Źródło "Józefa" położone jest 200 m od źródła "Jan".
Nazwa źródła "Jan" związana jest z osobą kąpielowego któremu było na imię Jan. Przynosił wodę z niewykorzystanego źródła kuracjuszom pobierającym zabiegi borowinowe. Źródło znajduje się w miejscu gdzie wybudowano Małą Pijalnię. 

Pijalnia "Słotwinka"

Na terenie Parku Słotwińskiego.
Czynna tylko w sezonie letnim
(od pocz. czerwca do końca września)
w godz. 10:00-13:00.

Tylko  woda Słotwinka

Łazienki Borowinowe – murowany budynek wzniesiony w roku 1881 w stylu eklektycznym. W pierwszych latach istnienia kierował nimi dr Henryk Ebers

Stare Łazienki - dawniej zwane mineralnymi, zbudowane w latach 1863-1864 z inicjatywy prof. dr Józefa Dietla. Projektowane przez Feliksa Księżarskiego – znanego architekta krakowskiego, autora projektu Collegium Novum U. J. Łazienki są jedną z najstarszych i najbardziej charakterystycznych budowli Krynicy. W chwili powstania były jednym z najnowocześniejszych obiektów tego typu w Europie. Drewniany, otynkowany budynek posiada boczne ryzality i ozdobne belwederki. Wewnątrz istnieją 72 pokoje łaziebne z 82 wannami, sześcioma kabinami borowinowymi i dwoma natryskowymi, parowymi i „falistymi”. Na piętrze znajduje się 17 pokoi niegdyś mieszkalnych – obecnie zaadoptowanych pod zakłady kosmetyczny, fryzjerski, solarium, masaże oraz laboratorium analityczne.

Pijalnia Główna – monumentalna, nowoczesna budowla o stalowej konstrukcji, obudowana płytami aluminiowymi i całkowicie przeszklona. Wzniesiona została w miejscu dawnej liczącej prawie 100 lat Starej Pijalni z krytym deptakiem, po której jedyny ślad stanowi oszklony Zdrój Główny – źródło wytryskające przed nowym gmachem. Uroczyste otwarcie nastąpiło 19 lipca 1971 r. Do budynku doprowadzono większość krynickich zdrojów – oprócz Zdroju Głównego można tam skosztować „Zubera”, „Jana”, „Tadeusza” i „Słotwinki”. Na skarpie wewnątrz budynku znajduje się oranżeria, w której można podziwiać piękne okazy palm, daktylowców, rzadkich krzewów i roślin ozdobnych. W pijalni mieści się sala koncertowa na 350 miejsc – przez cały rok daje w niej koncerty Orkiestra Zdrojowa. Przy wejściu do sali widnieje tablica ku czci Rudolfa Zubera – badacza i odkrywcy krynickich źródeł, odsłonięta w roku 1981. Za salą znajduje się stała ekspozycja Krynickiego Towarzystwa Fotograficznego. W Pijalni odbywają się liczne targi, kongresy, wystawy, a także koncerty podczas Festiwalu im. Jana Kiepury. Pijalnia jest otwarta codziennie w godzinach od 6:30 do 18:00.

Stary Dom Zdrojowy – usytuowany w centrum deptaku, naprzeciwko Pijalni Głównej. Budynek został wzniesiono w 1889 r. w stylu neorenesansowym. Pierwotnie zwany był Dworcem Zdrojowym. Projektowali go dwaj zasłużeni dla Krynicy architekci – Julian Niedzielski i Jan Zawiejski. Wcześniej w latach 1810-1889 znajdował się w tym miejscu dom „Pod Barankiem” – ówczesne miejsce zebrań towarzyskich, przedstawień teatralnych i koncertów. Obecnie mieści się w nim sanatorium, restauracja i stylowa, zachwycająca wystrojem Sala Balowa, w której odbywają się koncerty, bale, recitale i bankiety. W północnym skrzydle mieści się pijalnia wody mineralnej „Mieczysław” czynna w godzinach od 10:00 do 18:00. Stary Dom Zdrojowy dzięki swemu pięknemu wystrojowi i doskonałej lokalizacji był ulubionym miejscem wypoczynku sławnych postaci. Gościł w nim m. in. Władysław Reymont, malarz Leon Wyczółkowski, aktorka Jadwiga Smosarska, a także marszałek Józef Piłsudski, na którego cześć wmurowano w południową ścianę budynku tablicę ufundowaną przez miejscowe społeczeństwo. Upamiętnia ona X rocznicę odparcia nawały bolszewickiej i choć zniszczona przez komunistów, została odsłonięta powtórnie 15 sierpnia 1990 roku.

Muszla koncertowa – usytuowana pomiędzy Pijalnią Główną i Nowym Domem Zdrojowym. Została wzniesiona w latach międzywojennych, w miejscu dawnego pawilonu dla orkiestry z 1870 roku. W sezonie letnim występuje tu orkiestra zdrojowa. Tradycja koncertów umilających pobyt kuracjuszom sięga połowy XIX wieku, kiedy to popisywała się tu kapela górników solnych z Bochni i inne przyjezdne zespoły. Na froncie muszli umieszczona jest tablica ku czci Jana Kiepury.

Nowy Dom Zdrojowy – usytuowany po lewej stronie muszli koncertowej, okazały gmach. Zbudowany został w roku 1939 według projektu Witolda Minkiewicza (autora m. in. Politechniki Lwowskiej i Gdańskiej). Przedtem na miejscu tym znajdował się pensjonat „Pod Czarnym Orłem”, gdzie działała apteka Nitribittów „Pod Aniołem”.

W budynku Nowego Domu Zdrojowego na I i II piętrze znajduje się sanatorium, natomiast stylowy parter wyposażony w podcienie, kolumnadę i fontannę mieści jadalnię i część handlową. W sezonie letnim na schodach Nowego Domu Zdrojowego swój talent prezentują miejscowi artyści rzeźbiarze, malarze, ikonopisarze i twórcy rękodzieła ludowego.

Pomnik Adama Mickiewicza – usytuowany u zbiegu Deptaku i Bulwarów Dietla, pod samym zboczem Góry Parkowej. Pomysł jego ufundowania powstał w czasie przyjęcia wydanego w sierpniu 1883 r. na cześć przebywającego wówczas w Krynicy ostatniego z żyjących przyjaciół Mickiewicza – Edwarda Odyńca. Projektantem pomnika był krakowski rzeźbiarz – Antoni Popiel. Odsłonięcie nastąpiło 12 sierpnia 1906 r.

Kościół Przemienienia Pańskiego – znajduje się w parku, w okolicy wejścia na Bulwary Dietla. To najstarszy krynicki kościółek zwany „parkowym”. Projektantem wzniesionej w 1862 r. drewnianej świątyni był Feliks Księżarski. Jego ciekawa architektura nawiązuje do obecnego powszechnie na tym terenie budownictwa cerkiewnego. Zbudowany jest na planie krzyża, konstrukcja zrębowa, szalowana, dach kryty gontem. Wyposażenie stanowią dwa ołtarze z przełomu XIX i XX stulecia z obrazami ukazującym Przemienienie Pańskie i Matkę Bożą Częstochowską. Przy kościółku postawiono drewniany krzyż z 1910 r. – pamiątkę jubileuszu bitwy pod Grunwaldem. Msze Święte w każdą sobotę w okresie czasu letniego o godz. 10:00, odpust w uroczystość Przemienienia Pańskiego - 6 sierpnia

Pijalnia „Jana” – usytuowana jest przy alejce Nikifora Krynickiego, w odległości 300 m od Bulwarów Dietla, za mostem na Palenicy – na tzw. Janówce. W latach 80-tych XIX wieku istniały tu dwa drewniane pawilony nad źródłami „Józefa” i „Jana”. W 1923 r. dokonano ich gruntownej przebudowy wznosząc obecną pijalnię. Budynek usytuowany wśród parku pokrywa czterospadowy dach z kopułą i oświetlają stylowe latarnie. Zdrój „Józefa pierwotnie zwał się zdrojem „Dudzika”- od nazwiska właściciela zdroju. Gdy w roku 1880 źródło zostało zakupione przez Zarząd Zdrojowy, otrzymał nową nazwę na cześć dr Józefa Merunowicza (ówczesnego kierownika Departamentu Sanitarnego Namiestnictwa we Lwowie) dbającego o rozwój Krynicy. Nazwa drugiego zdroju związana jest z osobą dawnego kąpielowego o imieniu Jan, który przynosił wodę z niewykorzystanego źródła kuracjuszom pobierającym zabiegi borowinowe. Pijalnia czynna jest w godzinach 10:00-14.00, 14:30 – 18.00 (poza sezonem 10:00 – 13.00).

Pomnik dr Józefa Dietla „Wskrzesicielowi swemu wdzięczna Krynica” - znajduje się w parku u zbiegu Bularów Dietla, ulicy Zdrojowej, Pułaskiego i Piłsudskiego - na tzw. Plantach im. dr Mieczysława Dukieta zasłużonego dla Krynicy (dawniej Plantach Dietlowskich). Wcześniej stał w miejscu dzisiejszej Pijalni Głównej. Autorem projektu pomnika był Leon Mieczysław Zawiejski, a uroczyste odsłonięcie odbyło się podczas Zjazdu Lekarskiego w 1900 r.
Obok znajduje się duża fontanna zwana „Setką”, szczególnie efektowna wieczorem przy świetle reflektorów.

Pomnik Nikifora Krynickiego – przy wejściu na deptak, przed nowopowstałą „Hydropatrią” znajduje się odlew z brązu postaci słynnego krynickiego malarza prymitywisty mający ponad dwa metry wysokości i ważący około 900 kg. Pierwotnie miał być jednak usytuowany przy ul. Pułaskiego, gdzie najczęściej za życia widywany był Nikifor. Autorem projektu jest prof. Czesław Dźwigała. Miasto uczciło w ten sposób 110 rocznicę urodzin malarza. 9 września 2005 r. uroczystego odsłonięcia pomnika dokonał prezydent RP Aleksander Kwaśniewski w towarzystwie prezydenta Litwy Valdasa Adamkusa, gościa XV Forum Ekonomicznego w Krynicy. Nikifor był niezwykle barwną postacią, swoją „przenośną pracownię" rozkładał codziennie w różnych punktach uzdrowiska - z widzenia znali go więc wszyscy mieszkańcy i kuracjusze. Malarz został więc przedstawiony siedząc na ławce, z pędzlem w dłoni, w towarzystwie bezpańskiego psa, który symbolizuje sytuację samego Nikifora, który nie miał własnego domu i przynależności narodowościowej. Na pomniku umieszczono tablicę z napisami w języku polskim i łemkowskim.

Bulwary Dietla – ciągną się wzdłuż potoku Kryniczanka, równolegle do deptaku. Właśnie wzdłuż tej ulicy znajdują się najstarsze zabytkowe wille i pensjonaty. Od strony Starego Domu Zdrojowego stoją kolejno: „Romanówka”(budynek powstały w II połowie XIX w. Obecnie mieści Muzeum malarstwa Nikifora), „Węgierska Korona”(zbudowana w stylu pseudoszwajcarskim, pochodzi z roku 1880, dziś mieści pizzerię i kawiarnię), „Świteź”(również z 1880 r.), „Kosynier”(z roku 1880, obecnie od roku 1959 jest siedzibą Filii Państwowej Szkoły Muzycznej im. F. Chopina w Nowym Sączu), „Małopolanka”(jej wnętrza przywodzą na myśl atmosferę lat 20-tych ubiegłego stulecia), „Willa Białej Róży”(zbudowana w roku 1855, mieści kawiarnię „Maleńka” i restaurację „Krynicka” oraz zakład fotograficzny i sklep z artykułami regionalnymi), „Witoldówka”(wzniesiona w roku 1888. Właśnie tu znajdował się słynny Zakład Dietetyczny doktora Bolesława Skórczewskiego leczący choroby układu pokarmowego, serca, otyłość i cukrzycę. Po serii tragicznych pożarów niszczących kilka innych drewnianych zabytkowych pensjonatów „Witoldówka” została przebudowana, lecz murowany budynek przykryto zgodnie z pierwotnym wyglądem drewnianym szalunkiem zabezpieczonym przed ogniem), „Wisła”(koniec XIX w.) i „Biały Orzeł”(1857r.). Puste posesje obok „Węgierskiej Korony” i „Białej Róży” to miejsca po dwóch strawionych pożarem zabytkowych willach. Pierwsza – „Litwinka” – spłonęła w 1968r. Druga to okazała „Tatrzańska”, którą ten sam los spotkał 4 marca 1987r. (wybudowana w roku 1855 pierwotnie nosiła nazwę „Pod Lwem”i należała do najlepszych pensjonatów w Krynicy).

Źródło: opis pochodzi ze strony www.krynica.pl

 

Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Leśny Zakład Doświadczalny
ul. Ludowa 10
33-380
Krynica-Zdrój
lzdkrynica[a]urk.edu.pl
18 471 20 68
18 477 77 70
© 2023 Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
Projekt i wykonanie strony: Dział Informatyki UR