Formy ochrony przyrody
Południowomałopolski Obszar Chronionego Krajobrazu
Zgodnie z zapisami Ustawy o ochronie przyrody obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspakajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych
Dnia 27 lutego 2012r. Sejmik Województwa Małopolskiego podjął Uchwałę Nr XVIII/299/12 w sprawie Południowomałopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Małopol. poz. 1194 z dnia 20 marca 2012r.)
Południowomałopolski Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje powierzchnię 364 176 ha i położony jest na terenie:
- gminy Bystra-Sidzina oraz części gminy Jordanów w powiecie suskim;
- gminy Lubień w powiecie myślenickim;
- części gmin: Kamienica, Mszana Dolna, Laskowa, Limanowa, Łukowica, Niedźwiedź, Dobra, Tymbark, Słopnice, miasta Mszana Dolna i miasta Limanowa w powiecie limanowskim;
- gmin: Jabłonka, Czarny Dunajec, Szaflary, Nowy Targ oraz części gmin: Łapsze Niżne, Lipnica Wielka, Spytkowice, Raba Wyżna, Rabka, Ochotnica Dolna, Czorsztyn, Krościenko nad Dunajcem, Szczawnica, miasta Nowy Targ w powiecie nowotarskim;
- gminy Biały Dunajec oraz części gmin: Kościelisko, Poronin, Bukowina Tatrzańska w powiecie tatrzańskim;
- gmin: Ropa, Uście Gorlickie oraz części gmin: Gorlice, Sękowa, Łużna w powiecie gorlickim;
- gminy Łososina Dolna oraz części gmin: Stary Sącz, Gródek nad Dunajcem, Korzenna, Chełmiec, Podegrodzie, Nawojowa, Łącko, Rytro, Piwniczna, Kamionka Wielka, Grybów, Łabowa, Krynica i miasta Nowy Sącz w powiecie nowosądeckim.
W wyniku analizy odnoszącej się do walorów przyrodniczych, geologicznych oraz aktualnych kierunków i potrzeb rozwoju lokalnych samorządów uznano, iż obowiązujące dotychczas na terenie Południowomłopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu zakazy były zbyt rygorystyczne przez co niosły konsekwencje o charakterze gospodarczym dla regionu. W związku z powyższym dokonano modyfikacji umożliwiających realizację zrównoważonego rozwoju poszczególnych gmin znajdujących się na terenie Południowomałopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu przy jednoczesnym zachowaniu jego celów ochronnych. Ponadto dostosowano załącznik graficzny do części opisowej.
Załącznikami do niniejszej Uchwały są opis granic oraz załącznik graficzny z mapą Południowomałopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
- Uchwała sejmiku
- Opis granic
- Załącznik nr 2
- Strona Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego
W zasięgu LZD Krynica istnieje „Południowomałopolski Obszar Chronionego Krajobrazu”. Obszar ten utworzono jeszcze w 1997 roku, wówczas pod nazwą „Obszar Chronionego Krajobrazu Województwa Nowosądeckiego”. Jednak wraz ze zmianami administracyjnymi kraju nazwa ta została dostosowana do obecnego nazewnictwa. Z terenów LZD w ramach obszaru znajduje się nieco ponad 923 ha.
Popradzki Park Krajobrazowy
Zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania i popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju. O wysokich walorach przyrodniczych Parku w skali kraju mówią wyniki prac nad utworzeniem Europejskiej Sieci Ekologicznej ECONET (European Ecological Network), na podstawie, których obszar PPK otrzymał najwyższą rangę jako biocentrum i obszar węzłowy o znaczeniu międzynarodowym.
Popradzki Park Krajobrazowy to jeden z najstarszych parków krajobrazowych na terenie Karpat. Został on powołany uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Nowym Sączu z dnia 11 wrześnie 1987 r. Rozciąga się on na terenie Beskidu Sądeckiego z jego dwoma pasmami (Radziejowej i Jaworzyny Krynickiej) oraz obejmuje także położoną w granicach Polski część Gór Czerchowskich. Powierzchnia Parku wynosi łącznie 54 392,7 ha, Około 70 % powierzchni stanowią lasy (z czego lasy niepaństwowe zajmują 20%). Popradzki Park Krajobrazowy jest jednym z najbogatszych przyrodniczo i najpiękniejszych krajobrazowo terenów Polski.
Inne formy ochrony przyrody. Na terenie Popradzkiego Parku Krajobrazowego istnieje 13 rezerwatów leśnych: Barnowiec (zał. 1905), Baniska (1916), Las Lipowy Obrożyska koło Muszyny (1919), Łabowiec i Uhryń (1924), Nad Kotelniczym Potokiem (1959), Im. Prof. Czai w Łosiach, Pusta Wielka (1963), Kłodne nad Dunajem (1964), Hajnik (1974), Wierchomla (1983), Lembarczek (1985), Żebracze (1995), oraz jeden rezerwat o znaczeniu historyczno – krajobrazowym: Okopy Konfederatów Barskich.
W otulinie Parku na obszarze Małych Pienin znajdują się 4 rezerwaty chroniące cenny, unikatowy krajobraz: Biała Woda (1963), Wąwóz Homole (1963), Wysokie Skałki (1961), Zaskalskie-Bodnarówka (1961).
Najstarszymi i jednymi z najciekawszych drzew pomnikowych są pomniki przyrody: lipa przy kościele w Tyliczu, aleja lipowo-klonowa w Krościenku, oraz dąb szypułkowy w Barcicach Górnych. Wśród pomników przyrody nieożywionej objętych obecnie na terenie Parku ochroną prawną do najciekawszych należy zaliczyć:
Staw „Czarna Młaka” koło Powroźnika - malowniczy staw górski pochodzenia naturalnego, którego powstanie należy wiązać z procesami osuwiskowymi;
„Głęboki Jar” w Rytrze - Rzyczanowie – odcinek Doliny Potoku Rzyczanowskiego, gdzie piaskowce magurskie w ścianach wąwozu tworzą atrakcyjne urwiska, zaś na jego dnie niewielkie wodospady i szypoty;
„Wierch nad Kamieniem” w Barnowcu – zespół skał i jaskiń wraz z otaczającym drzewostanem;
„Mofeta im. Prof. Henryka Świdzińskiego” w Złockiem k. Muszyny – sucha ekshalacja dwutlenku węgla usytuowana w dnie potoku Złockiego.
Obecnie na terenie Parku znajduje się 160 obiektów posiadających statut pomników przyrody.
W granicach parku znajduje się ponad 85 % powierzchni LZD (5503 ha). Reszta terenów LZD położona jest w otulinie Popradzkiego Parku Krajobrazowego.