Góra Parkowa i Park Zdrojowy

To szczyt mający wysokość 741 m n.p.m. Park na jej stokach jest doskonałym terenem spacerowym znajdującym się właściwie w centrum miasta. Został założony w roku 1810 - do dziś zachował się pierwotny układ ścieżek. Wśród leśnych gęstwin możemy odnaleźć wiele ciekawych zabytków i atrakcji:

Stawy – na zachodnim stoku Góry Parkowej znajdują się cztery jeziorka osuwiskowe zwane Czaplimi Stawami (największy to Staw Łabędzi). Od wiosny do późnej jesieni można przy nich spotkać wodne ptactwo.

Altany – na północnym stoku góry, nad doliną Palenicy zachowały się dwie XIX-wieczne drewniane altany: „Wanda” i „Marzenie”.

Statua Najświętszej Maryi Panny - Królowej Krynickich Zdrojów – łaskami słynąca figura, przy której gromadzą się kuracjusze. Z Parafii Zdrojowej w okresie letnim wychodzą procesje, a pod statuą odbywają się nabożeństwa dziękczynno – błagalne. Projektantem rzeźby był znany artysta Artur Grottger. Wzniesiona została w roku 1864 z fundacji opiekunki chorych i ubogich – Seweryny hrabiny Badenii. Jej bliźniacza rzeźba stanęła na Placu Mariackim we Lwowie. Figurę z czasem ogrodzono żelazną balustradą, a w roku 1950 wykonano tam nowe podmurowanie i betonowy podest ze schodkami.

Ławeczka Kraszewskiego – powstała z okazji obchodów 50-cio lecia twórczości wieszcza na tzw. Edwardówce. Uroczystego odsłonięcia dokonano 1 sierpnia 1881. Autorem projektu pomnika jest znany krakowski artysta - Wojciech Gerson. Po ponad 20 latach do kamiennej ławeczki dołączono popiersie Kraszewskiego wykute z brązu.  Na tym oryginalnym pomniku znajduje się napis: "Zakątek J. I. Kraszewskiego", a poniżej "Pamiątka jego pobytu w roku 1866 uświęca Krynica podczas jubileuszu 1897 r.". Kraszewski gościł w Krynicy latem 1866 roku, korzystając z zabiegów. Pobyt ten został szybko zakończony z powodu niebezpiecznych prusko-ruskich konfliktów politycznych.

Michasiowa Polana – miejsce odpoczynku spacerujących po Górze Parkowej kuracjuszy. Wytryska tam źródełko wody mineralnej zwane „Bocianówką” i zwieńczone osobliwym odlewem (figurka bociana z dzieciątkiem uczepionym jego szyi).

Szczyt – mieści się tam górna stacja kolejki linowo-terenowej, a także restauracja „U Babci Maliny”. Atrakcję stanowią tzw. „Rajskie ślizgawki” wysoka wieża, z której można zjechać „rynnami”. W pogodny dzień ze szczytu roztacza się przepiękna panorama Beskidu Sądeckiego, Beskidu Niskiego, a przy dobrej widoczności Tatr.

Kolejka linowo-terenowa – w latach dwudziestych XX w. z inicjatywy profesora Akademii Rolniczej z Krakowa – E. Chodzickiego zmodernizowano cały Park Zdrojowy (poszerzono ścieżki, zasadzono egzotyczne drzewa, wykonano przecinki odsłaniające piękne widoki). Wtedy również wytyczono trasę kolejki terenowej. Pierwsi turyści mogli skorzystać z niej 17 grudnia 1937 r. W otwarciu uczestniczyła wdowa po Marszałku – Aleksandra Piłsudska. Krynicka kolejka była wtedy drugim tego typu obiektem w Europie. Na trasie długości 642 m pokonuje ona 142 m różnicy wzniesień. Dolna stacja kolejki znajduje się na tzw. Janówce, pomiędzy „Hydropatrią”, a Hotelem „Prezydent”.

Park Słotwiński – położony w północnej części Krynicy, wzdłuż ulicy Piłsudskiego. Znajduje się w nim malutka pijalnia wody mineralnej „Słotwinka” – jest to najstarszy zachowany budynek zdrojowy Krynicy. Stanowi ją drewniana rotunda na słupach, z ozdobną balustradą zwieńczoną kioskiem, niegdyś ażurowa, a obecnie przeszklona. Obiekt ten zwany Pawilonem Chińskim wzniesiony został w 1808 r. według projektu inż. Burggallera, współpracującego z Franciszkiem Stirbą przy obliczaniu wydajności Zdroju Głównego. Budynek ten stanowił do roku 1863 nakrycie właśnie nad Zdrojem Głównym, co dokumentują liczne stare rysunki i litografie. Na skraju parku znajduje się zabytkowy budynek z 1870 r. stanowiący pierwotnie ażurowy pawilon dla orkiestry. Obecnie mieści restaurację „Koncertowa”.

Słotwiny – dawniej była to samodzielna wieś, dziś stanowią dzielnicę Krynicy i jeden z głównych krynickich ośrodków narciarskich. Położone są na północ od uzdrowiska, na zachód od drogi na Nowy Sącz, nad potokiem Słotwinka (lewym dopływem Kryniczanki). Miejscowość została założona już w 1595 r. przez Hrycia Krynickiego wchodząc od początku w skład dóbr biskupiego „Państwa Muszyńskiego”. W osadzie rządzącej się prawem wołoskim osiedlali się Łemkowie (zwani wówczas Wołochami lub Rusnakami) trudniący się pasterstwem i łowiectwem. W XVII stuleciu istniała tutaj huta szkła, dostarczająca staroście muszyńskiemu ponad 1000 szyb rocznie. Od momentu założenia Słotwin istniała samodzielna parafia grekokatolicka. W roku 1854 została jednak przyłączona do parafii krynickiej, choć w 1927 r. ponownie ją przywrócono. W latach międzywojennych mieszkało tu ok. 600 grekokatolików, 100 katolików rzymskich i 150 Żydów. W roku 1945 wszyscy Łemkowie zostali przesiedleni do ZSRR zabierając cały dobytek, a także wyposażenie miejscowej świątyni. Opustoszałe zabudowania zajęli polscy osadnicy z okolic Limanowej i Nowego Sącza. Na uwagę zasługuje tu dawna 

cerkiew grekokatolicka p.w. Opieki Najświętszej Marii Panny, obecnie kościół katolicki. Zbudowano ją w latach 1887-88 na miejscu poprzedniej (z 1796r.), którą zniszczył pożar. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrębowej, szalowana i kryta blachą, z kwadratową wieżą wtopioną w babiniec. Wewnątrz zachowała się dawna polichromia. Wyposażenie w większości przeniesiono tu z kościoła krynickiego. Z dawnego ikonostasu pozostało jedynie sześć ikon patriarchów. W 2003 r. ukończono na Słotwinach budowę nowego kościoła parafialnego przy ul. Stara Droga. W okresie Bożego Narodzenia przed kościołem jest wystawiana piękna szopka autorstwa nieżyjącego już miejscowego rzeźbiarza – Kazimierza Boreckiego. Msze św. w niedzielę i święta o godz. 8:30, 11:00, 17:00. Odpust w piątek po zakończeniu oktawy Bożego Ciała.

Na Słotwinach znajdują się cztery wyciągi narciarskie czynne przez cały sezon zimowy.

Krynica Dolna – to południowa dzielnica miasta położona w dolinie Kryniczanki. Znaczna jej część stanowiła dawniej oddzielną miejscowość pod nazwą Krynica-Wieś. Według ludowych przekazów na przełomie XVI i XVII wieku pierwszym osadnikiem był niejaki Homa, dlatego też miejsce to zwano długo Homowym Siołem. W 1651 r. powstała tam parafia grekokatolicka, gdyż większość mieszkańców była Łemkami. Oprócz rolnictwa i pasterstwa zajmowali się także sukiennictwem. Od 1911 r. stanowiła jednomiejscowościową oddzielną gminę wiejską, jej mieszkańcy byli jednak silnie związani z mieszkańcami uzdrowiska. Sprzedawała im płody rolne i leśne i pracowała w zakładzie Zdrojowym trudniąc się dorożkarstwem i transportem konnym (gdy nie istniało jeszcze połączenie kolejowe Muszyna-Krynica). W okresie międzywojennym działały tu drobne zakłady przemysłowe: młyn, dwa tartaki, olejarnia, folusz, dwie cegielnie i rzeźnia. To właśnie na tym terenie zaczęła swoją działalność Ruska Partia Włościańska i Związek Łemkowski wydający własny tygodnik „Łemko”(jego wydawca-Metody Trochanowski opracował nawet elementarz łemkowski). Tak kształtowała się powoli tożsamość łemkowska jako odrębnego narodu Rusińskiego (a nie jak uważają niektórzy – Ukraińców czy część Rosjan). W okresie wojny działaczy łemkowskich poddawano represjom, czasem nawet wywożono do obozów koncentracyjnych. Wielu z nich współpracowało z polskim podziemiem uczestnicząc w organizacji szlaków kurierskich na Węgry. 21 stycznia 1945 r. Krynicę zajęły oddziały Armii Czerwonej. Zastraszona ludność łemkowska zdecydowała się na dobrowolny wyjazd do ZSRR. Pozostałych wysiedlono w ramach akcji „Wisła” w roku 1947 na polskie ziemie zachodnie. 28 XII 1946 r. parafia grekokatolicka została przemianowana na rzymskokatolicką. Pod koniec lat pięćdziesiątych do Krynicy Dolnej powróciły z wysiedlenia nieliczne rodziny łemkowskie. Ich krynicka społeczność liczy dziś ok. 400 osób. W ostatnich latach ten rejon uzdrowiska bardzo się rozbudował tracąc całkowicie swój wiejski charakter.

Kościół p.w. MB Nieustającej Pomocy, dawniej cerkiew grekokatolicka p.w. Objawienia Pańskiego – położona jest przy ul. Kraszewskiego, poniżej ujścia Czarnego Potoku do Kryniczanki. Zbudowana została w latach 1865-75 w miejscu starej XVI-wiecznej cerkwi drewnianej. W okresie 1959-62 odnowiono ją i zmodernizowano. Cerkiew zwieńczona jest siodłowymi dachami i okazałą wieżą, a także siedmioma wieżyczkami nakrytymi baniastymi hełmami. Ze starego wystroju wnętrza zachowały się ścienne polichromie, górna część ikonostasu oraz cztery drewniane ołtarze boczne. Od 1987 r. zaczęto ponownie odprawiać tu nabożeństwa w obrządku wschodnim – na tablicy informacyjnej przy cerkwi widnieje napis: „Obecnie, zgodnie ze starą tradycją na tym terenie o wzajemnej tolerancji i poszanowaniu inności, z Domu Bożego w Krynicy korzystają na Chwałę Bożą obie konfesje: greckokatolicka i rzymskokatolicka przy zachowaniu swych odmienności liturgicznych”. Powyżej cerkwi znajduje się rozległy cmentarz z pojedynczymi łemkowskimi krzyżami kamiennymi (najstarsze z początku XX w.).

Stary Cmentarz – znajduje się przy ulicy biorącej od niego nazwę – ul. Cmentarnej, zachodniej przecznicy ul. Kraszewskiego. W licznych mogiłach spoczywają tu obok szarych mieszkańców ludzie szczególnie zasłużeni dla Krynicy, wśród nich: Leon Nowotarski - długoletni dyrektor uzdrowiska, mgr Roman Nitribitt, ks. Kan. Adam Cisowski – budowniczy kościoła św. Antoniego, dr Mieczysław Dukiet, poeta Henryk Zbierzchowski, a także w ostatnich latach często odwiedzane miejsce wiecznego spoczynku Epifana Drowniaka, znanego jako Nikifor Krynicki. Przed kaplicą cmentarną stoi pomnik-głaz z napisem „Ofiarom faszyzmu i komunizmu”, a za kaplicą znajduje się kwatera żołnierska z I wojny światowej.

Cerkiew Prawosławna p.w. Równego Apostołom księcia Włodzimierza - Została zbudowana w latach 1983-1996 z cegły, w tradycji budownictwa cerkwi wschodniosłowiańskich. Na Łemkowszczyźnie podobna znajdowała się jedynie w gorlickiej Klimkówce. Wewnątrz znajduje się ikonostas i kilka ikon, a w przedsionku - zabytkowy obraz ze sceną sądu Chrystusa oraz wyciętą w drewnie sceną Ukrzyżowania, pochodzącą prawdopodobnie ze zwieńczenia ikonostasu. W przedsionku umieszczono tablicę informującą, że cerkiew ta jest symbolem przywiązania Rusinów-Łemków do wiary ojców – prawosławia. Służba Boża w niedziele i święta o godz. 10:00.

Dolina Czarnego Potoku – ciągnie się na zachód od ul. Kraszewskiego (za szpitalem miejskim w prawo). Swą nazwę zawdzięcza bystremu strumieniowi wzdłuż którego wiedzie droga na północny-zachód. Po 3,5 km można odbić na ul. Ludową, gdzie znajduje się Ośrodek Wypoczynkowy Krakowskiego Uniwersytetu Rolniczego oraz siedziba Leśnego Zakładu Doświadczalnego pełniącego na tym terenie nie tylko funkcję nadleśnictwa, ale także placówki dydaktyczno-szkoleniowej (przeprowadzane są tu ćwiczenia, zajęcia praktyczne oraz badania Wydziału Leśnego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie). Kierując się dalej w górę Czarnego Potoku mijamy pole namiotowe i największą tutejszą atrakcję – dolną stację kolejki gondolowej na Jaworzynę Krynicką. Oddany do użytku 21 VIII 1997 r. odcinek liczy 2284 m długości. Do roku 2007 wagoniki wywiozły na szczyt ponad 7 milionów pasażerów (56 wagoników posiada przepustowość 1600 osób na godzinę). Gondola stała się już właściwie krynicką ikoną, symbolem rozpoznawczym miasta i jednym z najbardziej przyciągających do niego obiektów. W sezonie zimowym, który trwa tu od grudnia do marca narciarze mają do dyspozycji liczne trasy narciarskie o różnych poziomach trudności, a w ostatnich latach stanął na tzw. Izworze wyciąg krzesełkowy. W przyszłości planowana jest budowa dolnej stacji kolejki w centrum miasta. Na końcu Czarnego Potoku znajdują się wielkie hotele „Pegaz” i „SPA Dr Irena Eris” oraz rozległy parking.

Jaworzyna Krynicka – to najwyższy szczyt wschodniej części Beskidu Sądeckiego (1114 m. n.p.m.). Stanowi węzeł dwóch szlaków górskich: zielonego (ciągnącego się z centrum Krynicy przez Przełęcz Krzyżową, a dalej do Szczawnika) i czerwonego (wiodącego spod centrali GOPR w centrum Krynicy, obok pola namiotowego i dalej na szczyt Runka Łabowską Halę, w kierunku Rytra). Ze szczytu roztacza się przepiękna panorama na odległe o 50 km Tatry, a także Beskid Niski z Lackową, Gorce z Turbaczem, Beskid Wyspowy z Mogielicą oraz Małe Pieniny. Na północnym stoku Jaworzyny, 10 min marszu od szczytu znajduje się Schronisko

PTTK im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. W 1937 roku oddane do użytku przez Polskie Towarzystwo Tatrzańskie mieściło 70 miejsc noclegowych, stylową jadalnię i małe muzeum przyrodnicze. W księdze pamiątkowej znajdują się wpisy takich osobistości jak: królowa holenderska Juliana z mężem, śpiewak Jan Kiepura, czy wielki działacz turystyczny Mieczysław Orłowicz. Niestety w roku 1943 Niemcy spalili schronisko. Po wojnie otwarto nowe, mniejsze - pod nazwą „Sarenka”. Jednak i ono nie przetrwało do dziś. Obecne pochodzi z roku 1966, choć gruntownie przebudowane przy okazji budowy gondoli – stanowiąc hotel górski z 34 miejscami. Nieopodal schroniska stoi niewielki, stylowy budynek dyżurki GOPR oraz Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej PTTK działający od 1970 r. Wewnątrz mieści się muzealna ekspozycja poświęcona historii turystyki w Beskidzie Sądeckim. Osobne gabloty upamiętniają działaczy: Kazimierza Sosnowskiego, Walerego Goetla i Zygmunta Hetpera. W drugiej Sali mieści się ciekawa makieta okolicznych szczytów oraz sezonowe wystawy przyrodnicze. Przed budynkiem Ośrodka znajduje się spory plac, na którym co roku w noc sylwestrową odbywa się uroczysta „Msza Ludzi Gór”. Pod schronisko najłatwiej dostać się ubitą drogą gospodarczą oznaczoną znakami szlaku rowerowego (wygodna nawet w razie złej pogody). Różnica wzniesień wynosi ok. 500 m. Czas zejścia to ok. 1,5 godziny, a podejścia 2,5.

Legenda o Diabelskim Kamieniu

„Dawno, dawno temu rycerz z pobliskiej Muszyny zakochał się w krynickiej pasterce. Ponieważ pasterka była biedna, ojciec rycerza nie chciał zgodzić się na ich ślub. Posłał więc syna na wojnę, aby ten zapomniał o ubogiej dziewczynie. Szczęśliwie nie odniósłszy żadnych ran, rycerz powrócił w rodzinne strony, jednak na stokach Góry Parkowej napadli na niego zbójcy. Pobitego i ciężko rannego pozostawili w lasku nad Krynicą. Jego jęki usłyszała pasąca w pobliżu owce pasterka. Widząc ukochanego, broczącego krwią uklękła na kolana i zaczęła się modlić do Matki Boskiej prosząc o uzdrowienie. Wielkie było jej zdziwienie, gdy zobaczyła wypływające u jej stóp źródełko. Po obmyciu ran ów rycerz  ozdrowiał. Ojciec dowiedziawszy się o cudownym ocaleniu syna zgodził się na małżeństwo, a młodzi żyli długo i szczęśliwie. Ze zdroju nadal czerpano uzdrawiającą wodę. W końcu jednak moce piekielne dowiedziały się o istnieniu źródła i postanowiły je zniszczyć. Diabeł podniósł z Tatr potężny kamień i niósł go aby zrzucić  na źródło. Kiedy już był pod szczytem Jaworzyny, kur zapiał, diabeł kamień upuścił, a ten leży tu po dzień dzisiejszy”. Z wdzięczności za to, że w Krynicy biją życiodajne źródełka z wodą mineralną, miejscowi i kuracjusze ufundowali na Górze Parkowej statuetkę Matki Boskiej - Królowej Krynickich Zdrojów. Obecnie jest to tzw. „Leśne Sanktuarium Maryjne”, gdzie w okresie wiosenno - letnim odprawiane są nabożeństwa.